Uluslararası Enerji Ajansı’nın(IEA) 13 Kasım 2018 tarihinde yayımladığı “Dünya Enerji Görünümü 2018” raporu, dünyanın mevcut pek çok fosil yakıt projesine sahip olduğunu ve uluslararası iklim değişikliği hedeflerini bozmadan daha fazla kirletici altyapı inşasını kaldıramayacağını belirtiyor.
Hava yolu taşımacılığında yıllık 2 milyarın üzerinde yolcu taşınmaktadır ve bu yolcuların hizmet sektörü de aynı oranda büyüktür. 1980’li yıllardan beri yakıt tüketimi giderek artmış ve dünya ekonomisinde önemli bir yer edinmiştir. Fosil yakıtlar havacılık sektöründe de çok kullanılan yakıt türüdür. Fakat havacılık sektöründe fosil yakıt kullanımının çevreye büyük zararı vardır. Küresel iklim değişikliği verilerine göre havayolunda kullanılan taşıtlar 2012 yılında 689 milyon ton CO2 emisyonu salınımı ile toplam emisyon salınımının %2’lik kısmını oluşturmaktadır. Bu oranın önümüzdeki 40 yıl içerisinde %3’e çıkacağı öngörülmektedir. CO2 emisyonunda oluşan bu hızlı artışın azaltılmasına yönelik çeşitli önlemler alınmaktadır. Bu artışın önlenebilmesi için dünyada artık enerji arayışları başlamış ve en önemli enerji yatırımları yenilenebilir enerji kaynaklarına yapılmıştır.
Günümüzde artan enerji ihtiyacına karşı Yenilenebilir Enerji Kaynakları Takip Programı 2H 2022’ye göre yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırımlar artmıştır.
Havayolu sektöründe temiz enerji kullanımı için 2002 yılında İsviçreli mühendis ve iş adamı Andre Borschberg ve yine İsviçreli psikiyatrist Bertrand Piccard tarafından Solar Impulse Projesi adı altında güneş enerjisi ile çalışan uçak projesi başlatılmıştır.
Solar Impulse 1
Solar Impulse projesinin hedefi, pilotlu ve sabit kanatlı bir uçakla sadece güneş enerjisi kullanarak ilk dünya turunu yapmak ve bu sayede çevreci enerji ve teknolojilere dikkat çekmektir.
İlk olarak Solar Impulse 1 uçağı, bir kişi taşıyacak şekilde tasarlanmıştır. Uçak sadece güneş enerjisi ile çalışmakta olup kanatların üst kısmına panel yerleştirilmiştir. Uçağı uçurmak için büyük bir enerji gereklidir. Bu enerjiyi de güneş enerjisinden karşılamak için geniş bir panel alanı olması gerekmektedir. Panel sayısını yüksek tutmak için kanat uzunlukları normal uçaklara göre daha uzun tasarlanmıştır. Enerji tüketimi fazla olduğu için ve enerji üretiminin bu tüketime yetişmesi için uçağın hızı 70 Km/Saat ile sınırlandırılmıştır.
Tasarımı tamamlanan Solar Impulse 1 uçağı 3 Aralık 2009 tarihinde test uçuşlarına başlamıştır. Test uçuşları tamamlandıktan sonra 8 Temmuz 2010 tarihinde gerçek uçuşu gerçekleştirilip havada yaklaşık 26 saat kalarak bu alanda tarihe geçmiştir. 26 saat aralıksız havada kalmasında en büyük etken tükettiğinden daha fazla üretmesi ve fazla enerjiyi depolayıp gece kullanması olmuştur.
Solar Impulse 2
Solar Impulse 1 uçağı 2012 yılında İsviçre’den İspanya’ya, İspanya’dan Fas’a uçarak çeşitli denemeler gerçekleştirerek bir sonraki aşama olan sadece güneş enerjisi kullanarak uçan bir uçakta dünyayı dolaşma aşamasına geçilmiştir.
Dünyayı dolaşma amacıyla Solar Impulse 1’in daha gelişmiş bir versiyonu olan Solar Impulse 2 ismi verilen uçağın tasarımına başlanmıştır. Bu uçağın daha fazla enerji tüketeceği göz önünde bulundurulup Solar Impulse 1’e göre daha uzun kanatlar kullanılmıştır. Ek olarak daha güçlü bir motor takılıp uçağın hızı 90 Km/Saat ile sınırlandırılmıştır. İlk uçağa göre pek çok iyileştirme yapılmış olup daha gelişmiş bir uçakla kamuoyu önüne çıkılmıştır.
Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki yenilenebilir enerjiler üzerine çalışma yapan Masdar firmasının Solar Impulse projesine sponsor olması üzerine proje İsviçre’den BAE’ye taşınmıştır. Tasarımı tamamlanan uçak 9 Mart 2015 tarihinde BAE’nin başkenti olan Abu Dhabi’den Bertrand Piccard ve Andre Borschberg kaptanlığında havalanmıştır. Kalkış yapan uçağın yaklaşık 5 ayda uçuşu tamamlaması tahmin edilmiş fakat Temmuz ayına gelindiğinde fazla ısı nedeniyle pillerinde ciddi hasarlar oluşmuştur. Uçak, bu tarihten yaklaşık 9 ay boyunca onarıma girmiştir. Sonra tekrar havalanabilmiştir. 16 aylık uçuşun ardından Temmuz 2016’da Abu Dhabi kentine iniş yapıp uçuşunu tamamlamıştır.
17 ayakta tamamlanan projede toplam 23 gün uçuş yapılmış ve 43000 kilometre katedilmiştir. Proje süresince 19 farklı dünya rekoru kırılmıştır.
“Solar Impulse yolcu taşımak için değil, mesaj taşımak için inşa edildi . İnsanları kendi kesinliklerini sorgulamaya teşvik etmek için öncü ruhun önemini göstermek istiyoruz. Dünyamızın insan yaşam kalitesini iyileştirmek için yeni çözümlere ihtiyacı var. Temiz teknolojiler ve yenilenebilir enerjiler bunların arasındadır.” Bertrand Piccard.
Kaynaklar
https://bertrandpiccard.com/exploration/solar-impulse
https://www.smithsonianmag.com/innovation/inside-first-solar-powered-flight-around-world-180968000/
https://en.wikipedia.org/wiki/Solar_Impulse
https://www.greenprophet.com/2014/10/solar-plane-will-circumnavigate-earth-in-2015/
Emre ÜLKER | Enerji Sistemleri Stajyeri
TR
NL
EN
MK
AL
SR